11.04.2023
Sürdürülebilir Tekstil
Sürdürülebilir Tekstil Nedir? Neden Gereklidir?
Sürdürülebilirlik (Sustainability); bir endüstrinin veya organizasyonun ana kaynakları tüketmeden belirsiz bir geleceğe dek işlevini sürdürmesidir. Herhangi bir endüstri kuruluşu; üretim sürecinde faydalandığı kaynaklardan ve işgücünden çevresel, sosyal ve ekonomik bakımdan sorumludur. Mevcut kaynakların ve işgücünün sadece bugün değil gelecekte de üretim sürecini devam ettirebilmesi için “Sürdürülebilirlik” ilkesi benimsenmektedir.
Sürdürülebilir Tekstilin Üç Boyutu:
Çevresel Boyut:
Tüm endüstriler içerisinde tekstil sektörü dünyada en fazla kirliliğe sebep olan ikinci sektör konumundadır. Tekstil sektörü dünyadaki su kirliliğinin %20sine ve karbon salınımının %10una sebep olmaktadır. Aynı zamanda 21 milyar ton çöp yine her yıl tekstil endüstrisi tarafından üretilmektedir. Bütün bu atıklara ek olarak yüksek miktarda doğal kaynak harcanmaktadır. 1 kilogram pamuk üretebilmek için 20.000 litre su harcanması gerekmektedir.
Sürdürülebilir Tekstil, üretim bundan yıllar sonra da şimdi olduğu gibi devam edebilsin diye çevreye verilen zararları ve kaynak harcamalarını en aza indirmeyi hedefler. Bunun için tekstil kuruluşları atık yönetimi yaparak toprağa, suya ve havaya en az zararı veren endüstri modelini benimserler. Atıkların gübreleştirilmesi veya geri dönüştürülmesi ile çevre kirletilmemiş olur.
Sosyal Boyut:
Tekstil firmaları üretim yaparken çevreye duyarlı olmakla insan kaynaklarının da sürdürülebilir olmasını sağlar. Atık yönetimi ile insanların çevresel faktörlerden olumsuz etkilenmesi engellenmiş olur. Ancak işgücünün verimliliğini korumak için bu yeterli değildir. Endüstri kuruluşları çalışanlarına uygun çalışma koşulları hazırlamalıdırlar. Gelecekteki üretim faaliyetlerine işgücü olarak katılması olası diğer insanların da sosyal çıkarlarını gözetmek için sosyal yardım organizasyonlarında aktif rol almalıdırlar.
Ayrıca tekstil üretimi yapan kuruluşları, hammadde olarak kullandıkları materyallerin mümkün olduğunca az kimyasal madde içermesine veya tamamen organik olmasına dikkat eder. Kumaşların ve ipliklerin üretildiği bitkilerin böcek ilacı gibi zararlı maddeler içermesi, ürünlerin insan sağlığına zarar vermesine sebep olur.
Ekonomik Boyut:
Sürdürülebilir Tekstil ilkelerini benimsemiş bir tekstil kuruluşu, üretim yöntemlerinde çığır açar. Geleneksel verimsiz üretim yöntemleri yerine hem zararsız hem de daha verimli üretim için teknolojiden faydalanır. Aynı zamanda bölgesel istihdam sağlayarak ekonomik kalkınmaya katkı sağlar.
Sürdürülebilir Tekstilin Standartları:
Bir tekstil kuruluşunun; “Biz sürdürülebilir bir markayız.” diyebilmesi için belirli evrensel şartları karşılaması gerekmektedir. Markaların bu şartları karşıladıkları, belirli değerlendirme kurumları tarafından verilen sertifikalar ile kanıtlanabilir. Dünyada önde gelen “Sürdürülebilir Tekstil” sertifikaları veren kurumları şunlardır:
C2C (Cradle to Cradle): California merkezli bir kuruluş olan Cradle to Cradle, firmaları istenilen koşulları sağlamasına göre "Temel, Bronz, Gümüş, Altın, Platin" olarak derecelendiriyor. Derecelendirmeler malzemelerin sağlık ve ekolojik açıdan kullanımı, geri dönüşüme imkân sağlaması, karbon yönetimi, su yönetimi ve biyoçeşitlilik vb. kriterlere göre yapılıyor.
SAC (The Sustainable Apparel Coalition): Kâr amacı gütmeyen bir topluluk olan SAC bünyesinde Türkiye'den İSKO dahil Amerika Çevre Koruma İdaresi, tekstil firmaları, ticari birlikler ve akademik kuruluşlardan oluşan üyeler bulunuyor. Higg Index adı altında standardize edilmiş araçlar yoluyla tekstil firmalarının sürdürülebilirlik performanslarının ölçümlemesini yapıyorlar.
OEKO-TEX: STeP, Made in Green, Eco Passport ve Detox to Zero olmak üzere 4 aşamalı bir sertifikasyon sistemini kapsıyor.
TEXTILE EXCHANGE: Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Textile Exhange, tekstil sektörünü sürdürülebilir kılmak için çeşitli kategorilerde standartlar sunuyor.
GOTS (Global Organic Textile Standart): Amacı son tüketiciyi doğru bir şekilde bilgilendirmek olan GOTS sertifikası, üzerinde bulunduğu üründe kullanılan organik materyal hakkında bilgi veriyor. Sadece %70 ve daha fazla bir oranda organik materyal içeren ürünlerde bulunabilen GOTS etiketi, aynı zamanda kullanılan boyarmadde ve kimyasalların da çevresel etkilerinin kontrol edildiğini garanti ediyor.